Fati̇hteki̇ Bi̇n 600 Yıllık Aspar Sarnıcının Restorasyonunda Sona Geli̇ndi̇

Fatih’te bulunan 3 açık hava sarnıcından biri olan bin 600 yıllık Aspar Sarnıcı’nda 2022 yılında başlanan çalışmalarda sona gelindi. İlk kez restore edilen yapıyla ilgili bilgi veren Fatih Belediye Başkanı M. Ergün Turan, “Nisan 2022’de başladık. Kasım sonunda bütün işlemimiz bitmiş olacak” dedi.

Fatih’te yer alan 3 açık hava sarnıcından biri olan bin 600 yıllık Aspar Sarnıcı, Bizans İmparatoru 1. Leon döneminde General Aspar tarafından inşa ettirildi. Tarihi sarnıç yaklaşık 2 bin 500 metrekarelik alanı kapsıyor. Kentin su ihtiyacını karşılamak için inşa edildiği düşünülen Aspar Sarnıcı, bostan olarak kullanılınca “Çukurbostan” anılmaya başlandı. Sarnıcın çevresi zamanla da yerleşim yeri oldu.

Bin 600 yıllık tarihi sarnıcın restore edilmesine karar verildi. Fatih Belediyesinin aldığı kararla çalışmalara başlandı. İlk kez restore edilecek Aspar Sarnıcı’nın Fatih Belediyesince hazırlanan rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri 2020’de Anıtlar Kurulu tarafından onaylandı. Nisan 2022 yılında da çalışmalara başlandı. Sarnıçta bitkisel oluşumlar temizlendi. Ardından sarnıcın duvarlarında kullanılan çimento gibi niteliksiz malzemeler ayrıldı. Çalışmaların Kasım ayının sonunda tamamlanması planlanıyor.

“Kasım sonunda bütün işlemimiz bitmiş olacak”

Tarihte ilk defa restore edilen Aspar Sarnıcı hakkında bilgi veren Fatih Belediye Başkanı M. Ergün Turan, “Fatih’teki 3 büyük Bizans sarnıcından bir tanesi olan Aspar Sarnıcı, bilinen ismiyle Çarşamba Çukurbostan’da bulunuyoruz. Bu sarnıçlar yaklaşık 5. yüzyılda 450’li yıllarda yapılmış olan sarnıçlar. İstanbul’da 4 tane var. 3 tanesi Fatih’te, birisi Çarşamba’daki Çukurbostan, birisi Fındıkzade’deki ve Karagümrük sahası olarak bildiğimiz alan da bu sarnıçlardan bir tanesi. 6 metre genişliğinde, yaklaşık 10-12 metre yüksekliğinde, 150 metreye 150 metrelik yaklaşık 2 bin 500 metrekarelik bir alan burası. Tarihinde ilk kez Aspar Sarnıcı duvarları bir restorasyona tabi tutuluyor. Bu restorasyon öncesinde bir proje çalışması yapıldı. Bu proje çalışması koruma kurulu tarafından onayladı. Onaylanan proje bir bilim kurulu eşliğinde yapılıyor. Aslında mevcut hali dondurarak koruma yapıyoruz. Nisan 2022’de başladık. Kasım sonunda bütün işlemimiz bitmiş olacak” dedi.

“Osmanlı döneminde de benzer olarak çukur bostan olarak adlandırmışlar”

Aspar Sarnıcı hakkında genel bilgi veren Bilim Kurulu Üyesi Hayri Fehmi Yılmaz ise, “Bu 3 büyük açık hava sarnıcının kentin su ihtiyacı karşılamak için inşa edildiği düşünülüyor. Bizans kaynakları bile bunlardan ’boston’ olarak bahsediyor. Bu yapılar artık terk edilmiş anıtlar olarak karşımıza çıkıyor. Osmanlı döneminde de benzer olarak çukur bostan olarak adlandırmışlar. Burası yaklaşık 150’ye 150 metre dev bir anıttır. Duvarlar 10 metreye kadar uzanıyordu. Birkaç metre bir toprak dolgunun üzerindeyiz. Özgün zemini göremiyoruz. Bu anıtların neden inşa edildiği kesin olarak bilinmiyor. Bazı araştırmacılar bunların Konstantinos devrinin bugün gördüğümüz surlardan önceki İstanbul surlarının hendeklerine su sağlamak amaçlı inşa edildiğini düşünüyor” ifadelerini kullandı.