Bakanlıklardan işitme ve konuşma engelli bireyleri sevindiren proje

Ankara’da bulunan bir ajans; İçişleri, Gençlik ve Spor Bakanlıkları ve İletişim Başkanlığı’nın haberlerini işaret diline çeviriyor.

Ajans; İçişleri Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlıkları ve İletişim Başkanlığı ile yapılan özel çalışmalar sonucunda kurumların resmi internet adreslerinden ve sosyal medya hesaplarından yapılan her açıklamayı ve haberi Türk işaret diline çevirerek, işitme ve konuşma engelli bireylerin gündemi takip etmesini sağlıyor. İşitme ve konuşma engelli bireylerin topluma kazandırılması ve gündemi takip ederek sosyalleşmesini sağlayan projeyle aynı zamanda görme engelli bireyler için de sesli betimlemeler yapılıyor.

Şu an yalnızca İçişleri Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı ve İletişim Başkanlığı’nın haberlerinin çevrildiğini ama bu projenin diğer devlet kurumları ile genişleyeceğini belirten Etka Ajans’ın kurucusu ve yapımcısı Nurben Kendirli, sağır anne babanın konuşabilen çocuğu anlamına gelen “child of deaf adult (CODA)” diye bir tabir olduğunu ve kendisinin de CODA olduğunu, o yüzden yaşanan tüm sorunlara vakıf olduklarını söyledi. Kendirli, “Bizler çocukluğumuzdan beri annemize ve babamıza erişilebilirlik konusunda yardımcı olmakla yükümlü evlatlarız. Bizler olmadan işitme engellilerin dış dünyayla iletişim kurmaları ve bağlantı sağlamaları biraz zor oluyor. Ben bu konuda uzmanlaşarak bu durumu avantaja çevirdim ve mesleğim haline getirdim. Cumhurbaşkanımızın uzun yıllar boyunca Türk işaret dili tercümanlığını yaptım. Pandemi sürecinde Eğitim Bilişim Ağı (EBA) dersleri uzaktan eğitimle başladı ve Milli Eğitim Bakanlığı’mız bir ilke imza attı. Ekranlardaki tüm derslerin Türk işaret dili çevirisini yaptı. Böylelikle işitme engelli çocuklarımız pandemi sürecinde derslerinden geri kalmadı. Bu çerçevede biz de tüm insanların haber alma ve bilgiye erişebilme özgürlüğü vardır diyerek konuyla ilgili bakanlıklarımızla irtibata geçtik. İşitme engelliler için haberlerin Türk işaret diline tercüme edilmesi gerektiğini aktardığımızda başta İletişim Başkanlığı olmak üzere İçişleri ve Gençlik ve Spor Bakanlığı bu çerçevede harekete geçerek, internet sayfalarında ve tüm sosyal medya hesaplarındaki açıklamalarının birinci ağızdan aracısız ve yorumsuz bir şekilde çevirilerini yapmaya başladık” dedi.

“İşitme engelliler okuduklarını çok fazla anlayamıyor”

Toplumda işitme engellilerin okuma yazma bildiği, o yüzden altyazıların yeterli olabileceği yanılgısının yanlış olduğunu belirten Kendirli, Türk işaret dili ile Türkçe arasında gramer farklılıkları olduğunu ve bu yüzden işitme engellilerin vurguları mimikler ve beden dili ile anlayabildiğini söyledi. Kendirli, “İşitme engelliler okuduklarını anlıyorlar ama devrik cümleler kullandıkları için ve işaret dilinde eklerin yerini mimikler ve jestler aldığı için okuduklarını çok fazla anlayamıyor ve anlatamıyorlar ya da yanlış anlayabiliyorlar” diye konuştu.

“Cumhurbaşkanımızın her zaman desteklediği, olmasını istediği bir projeydi”

Gençlik ve Spor Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve İletişim Başkanlığı ile ilgili tüm açıklamaların ve paylaşımların Türk işaret diline çevrilmesi projesi ile ilgili olarak sürecin çok hızlı ilerlediğini ve kurumların bu konuda çok hassas olduğunu belirten Kendirli, “Cumhurbaşkanımızın her zaman desteklediği, olmasını istediği ve bu konuda adım attığı bir projeydi. Bu bilinçle yola çıkarak bakanlıklarımızın icraatlarını, faaliyetlerini ve açıklamalarını birinci ağızdan anlaşılmasını sağlamak amacıyla biz bu projeyi Etka Ajans olarak bakanlıklara sunduk. Bakanlıklarımız da zaten sağ olsunlar bu konuya canı gönülden büyük bir özveriyle karşılık verdiler. Sosyal medya hesaplarında baktığımızda projemiz on binlerce etkileşim alarak insanlara ulaşmaya başladı. Bu çok daha yeni bir proje, tabii ki reklamlara ve duyurulmaya ihtiyacı olan bir proje. Projemiz büyüyecek ve çok daha güzel olacak. Ben şunu savunuyorum; bir tane de işitme engelli olsa sosyal devlet gereği bunu yapmak zorundayız. Devlet kurumlarının haricinde özel kurum ve kuruluşlarında bu özveriyi göstermek zorundadır. Lütfen karşınızda ki engellinin de bir birey olduğunu, onun habere ve bilgiye ulaşmasının en temel hakkı olduğunu göz önüne alarak adımlar atalım” dedi.

“Özel kurumlardan bunun yaygınlaşması için daha cesur adımlar atılmasını bekliyoruz”

Ajans bünyesinde çalışan, 22 yıllık yönetmenlik ve senaristlik tecrübesine sahip olan Suat Emuce, özel kurumların bu konularda daha etkin ve bilinçli olması gerektiğini ifade ederek şunları kaydetti:

“Bugün birinci ağızdan doğru habere ve bilgiye ulaşmak herkesin hakkı. İşitme engelli bireylerin etrafındaki duyan kişilerden aldığı bilgiler bağlamından saptırılmış olabiliyor. Dolayısıyla bilginin onlara anladıkları dilde birinci ağızdan ulaşması bizim için çok önemli. Biz bu yola bu düşünceyle çıktık. Özellikle özel kurumlar için söylüyorum. Dışarıdan bakıldığında bu işin çok maliyetli bir tarafı var gibi gözüküyor. Aslında hiç öyle değil, bir yeşil perde ortamında kurulan tek bir kamera ve işaret dili tercümanıyla beraber çok düşük maliyetlere organize edilebiliyor. O yüzden özel kurumlardan bunun yaygınlaşması için daha cesur adımlar atılmasını bekliyoruz.”

“İşitme engelliler hayatın içinden haberlere ulaşabildiklerinde çok mutlu oluyorlar”

Ajans bünyesinde çeviriler yapan 7 yıllık profesyonel Türk işaret dili tercümanı Oktay Türker de sürecin nasıl işlediğine dair bilgi vererek, her işin zorluğu olduğunu ama yapılan bir güzel yorum ile tüm zorlukların ortadan kalktığını belirtti. Türken, “Bakanlıklarımızdan gelen metinleri burada düzenliyoruz. Arkadaşlarımız bize metinleri okuyorlar ve biz de kendi zihnimizden bunu düzenleyip stüdyo ortamında işitme engellinin anlayabileceği bir şekilde tercüme ediyoruz. Her işte olduğu gibi bizim işimizin de zor yanları var tabii ki ama çektiğimiz haberler işitme engellilere ulaştıktan sonra biz pozitif bir dönüş aldığımız zaman çok memnun oluyoruz. Gündemde olan, hayatın içinden haberlere ulaşabildiklerinde çok mutlu oluyorlar. Bunun mutluluğu da bütün işimizin yükünü hafifletiyor ve sırtımızdan yük alıyor” ifadelerini kullandı.