Roma Vi̇llasının Tari̇hi̇ni̇ “Yaki̇ntos” Aydınlatacak

Kayseri’de 3. yüzyıldan kaldığı tahmin edilen ve İç Anadolu’nun en büyük mozaik yapısının yer aldığı Roma villasının tarihini, kazılarda ortaya çıkan “Yakintos” ismi aydınlatacak.

İncesu ilçesine bağlı Örenşehir Mahallesi’nde ortaya çıkarılan, Kapadokya ve İç Anadolu Bölgesi’nde en büyük zemin mozaik yapısı olan Roma villasının kalıntılarının bulunduğu alanda kazı çalışmaları sürüyor. İl Kültür ve Turizm Müdürü Şükrü Dursun, Kazı Bilimsel Danışmanı Can Erpek ve Müze Müdürü Gökhan Yıldız ile beraber yapının bulunduğu alanda bilgiler verdi. Yapının Roma döneminde ve sonrasında Bizans döneminde muhteşem bir hal aldığını kaydeden Dursun, “Bu mozaik yapı kalıntısı ilk baktığımız dönemde çok önemli bir noktada başlamıştı. Latince ve Grekce yazıların ve geometrik süslemeli mozaikler vardı. Çalışmalar ilerledikçe biz gördük ki burası küçük bir alan değil ve gerçekten önemli bir yapıya ait kalıntı. İlerledikçe de açığa çıkan mozaiklerden ve duvar yapı temellerinden de biz bunu net bir şekilde görmüş olduk. Şu anda 3 bin metrekare bir alana ulaşıldı. Burada 600 metrekare taban mozaiği mevcut ama her geçen yıl bu sayıda artıyor. Bu yıl yapılan yeni çalışmalarla da bu yapı açığa çıkarılıyor. Geçtiğimiz yıllarda da biz burayı 4. yılı başlarında 330’lar gibi bir tarihlendirme yapmıştık. Bu tarihler özellikle açığa çıkarılan mozaiklerde doğru sonuçlar verdi. Diğer alanlarda yapılan çalışmalarda gördük ki bu tarihten daha önceye gidiyor. 330’larda yapılan bir bölüm var ama şu an için 3’üncü yüzyıla ve daha da ileriye giden veriler var. Bunların her biri bütün olarak değerlendirildiğinde burası önemli bir yapı olarak başlamış ve sonrasında üst düzey bir noktaya gelmiş. Roma döneminde ve sonrasında Bizans döneminde muhteşem bir hal almış. Taban mozaiklerine baktığımız zaman işçiliği, işlemeciliği gibi birçok faktör bize bunu net bir şekilde gösteriyor. Çalışmalarımız devam ediyor ve 2024 yılı çalışmalarında iyi bir yol kat ettik. Biz burayı kazı çalışmaları bittikten sonra Bakanlığımıza sunup burada bir düzenleme yaptıktan sonra ziyarete açılabilecek bir noktaya getirmek gibi planımız var. Bu planlama kazı çalışmaları sonlandıktan sonra yapılacak. Çünkü nokta sınırlarını görmemiz ve planlamayı ona göre yapmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.

“Kaynaklar aracılığı ile Yakintos hakkında bilgiye ulaşabilirsek yapı hakkında çok daha önemli şeyler söyleyebileceğiz”

Kazının Bilimsel Danışmanı Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen – Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Can Erpek de, çalışmalarda ortaya çıkan “Yakintos” ismi hakkında bilgi aldıklarında yapının tarihi hakkında daha da önemli şeyler söyleyebileceklerini kaydederek, “Kapadokya bölgesinde önemli yapılardan bir tanesi olan Örenşehir Roma villası en erken dönemi ile yaklaşık 3’üncü yüzyıl ile tarihlendirilen bir villa. 3 bin metrekarelik bir alan üzerine yayılıyor. Kapadokya açısından önemine baktığımızda bir Kapadokya’da duvar örgüsü ile inşa edilmiş üst düzey konutlar hakkındaki bilgilere genel olarak kaynaklar aracılığı ile ulaşabiliyoruz. Arkeolojik anlamda Kapadokya bölgesi içerisinde şu anda kazılarını gerçekleştirdiğimiz Örenşehir Roma villası kadar geniş ölçekli bir konuta sahip değiliz. İlk evresi 3’üncü yüzyılda ama daha sonraki süreçlerde de biz yapının kullanıldığını biliyoruz. 2021 yılından itibaren devam eden çalışmalarda oldukça geniş boyutlara sahip taban mozaiklerini ortaya çıkarttık. Bunların içerisinde özellikle geometrik motiflerin yoğun olarak kullanıldığını görüyoruz. Ayrıca, 4 tane yazıtımız var. Bunlardan bir tanesi Latince, diğer 3 tanesi Yunanca yazıtlardır. Bunların içerisinde yazan ’Yakintos’ ismi oldukça önemli. Yakintos’un kim olduğuna dair çalışmalarımız devam ediyor. Kaynaklar araçlığı ile bir bilgiye ulaşabilirsek yapı hakkında çok daha önemli şeyler söyleyebileceğiz. Bu yılki çalışmalarımıza yapının güneyinde başladık. Güney cephesini ortaya çıkartmış bulunmaktayız. Batısında ve doğusundaki çalışmalarımız devam ediyor. Doğudaki alanın şu andaki alandan daha geniş bir alanı kapladığını görebiliyoruz. Belgeleme çalışmalarımız da devam ediyor. Geçtiğimiz yıl 3 boyutlu taramalarını gerçekleştirmiştik, bu yıl da yapının rölövesinin çizimlerini gerçekleştirmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

Kayseri Müze Müdürü Gökhan Yıldız da, “Çalışmalarını sürdürdüğümüz mozaikli yapı kalıntısının 2024 yılı kazılarına temmuz ayı itibariyle başlamıştık. Sürdürdüğümüz kazılarda önemli arkeolojik veriler ortaya çıkarıldı. Kazılarımız bu ayın sonuna kadarki süreçte hava şartlarının izin verdiği sürece devam ettirilmesi yönünde planlama yapmaktayız. Her geçen gün turizm potansiyeli artan ilimize dair önemli bir turizm noktasını bu alanda meydana getirilmesine katkı verdiğimiz için biz de çok mutluyuz” şeklinde konuştu.

Kazıda çıkan diğer yazılar

Latince mozaikte ‘30. yıl dönümü vesilesi ile ve 40. yıla ulaşması için dualarımızla. Bu bina (fabrica), dostu (comes) Hyacinthos’un önderliğinde inşa edildi. Sen, ey bina, şimdi en görkemli düzeye ulaştın’ yazarken, Grekçe olan mozaikte ise ‘Sağlıklı olarak gir’ veya ‘Sağlıklı isen gir’ yazıyor. Ayrıca kazı çalışmaları kapsamında bu sene çıkan Uakinthos Kometos zamanında yapıldığı tahmin edilen Epi Uakithou Kometos Ktistou yazıtı da yer alıyor.